Σε αυτό το άρθρο θα σας μιλήσω για ένα απ’τα αγαπημένα μου φυτά. Καλός ήρθατε σε αυτό το άρθρο που μαζί θα διεισδύσουμε στα αρωματικά φυτά και πιο συγκεκριμένα θα αναλύσουμε το δενδρολίβανο.

Το δενδρολίβανο είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα αρωματικά φυτά και ανήκει στην οικογένεια Χειλανθή(Lamiaceae),το γένος Ροσμαρίνος(Rosmarinus).

Αυτός ο πανέμορφος αειθαλής θάμνος εκτός του γνωστού Rosmarinus Officinalis που μερικοί θα τον έχετε ακουστά και ως Λιβανώτις καθώς και δενδρολίβανον το φαρμακευτικόν έχει και άλλα είδη μεταξύ των οποίων τα παρακάτω.Ροσμαρίνος ο εριοκάλυξ(R.Eriocalyx) και Ροσμαρίνος ο γναφαλώδης(R.Tomentosus).

Τι να αναφερθεί κ τι να αφήσεις έξω απ’αυτό το άρθρο όταν μιλάς για το δενδρολίβανο. Ατελείωτες αρετές σε ένα θάμνο με τόσα πολλά χαρίσματα που θα αναλύσουμε στην πορεία του άρθρου όσο καλύτερα γίνεται.Η άνθηση του έρχεται από το Μάρτιο μέχρι το Μάιο και τότε ολα τα μέρη του φυτού εκπέμπουν έντονα άρωμα. Σύμφωνα με τη λαογραφία το όνομα του το πήρε από την Παναγία όταν κατέθεσε το μανδύα της πάνω στο θάμνο και το επόμενο πρωί τα άνθη του θάμνου είχαν γίνει μπλε και έκτοτε ονομάστηκε Rose of Mary.

Από το 500 μ.χ. αποτελούμέρος της Ελληνικής και Ρωμαϊκής διατροφής. Το χρησιμοποιούσαν επίσης σε διάφορες θρησκευτικές τελετές,γιορτές,σε στολισμό κτιρίων και ναών ως λιβάνι και για αυτό θεωρήθηκε ως δώρο της Αφροδίτης

Πάμε να δούμε τώρα της πιο γνωστές χρήσης που έχει το δενδρολίβανο σήμερα.

Πληθώρα παρουσίας έχει το δενδρολίβανο στην Ιατρική-Φαρμακευτική χρήση. Το αφέψημα του αποχρεμπτικο και βοήθεια κατά του βήχα,άσθμα και τη γρίπη. Συχνά γίνεται και χρήση σαν παυσίπονο. Θετικές ιδιότητες έχει και ως προς την κυκλοφορία του αίματος προς των εγκέφαλο. Βελτιώνει μνήμη και συγκέντρωση.

Βοηθάει στο κεντρικό νευρικό σύστημα και τις ημικρανίες.

Συμβάλλει στην ανάπτυξη της τριχοφυίας. Επίσης βοηθάει τους σπασμούς της κοιλιάς. Έχει αντιμικροβιακες ικανότητες και και βοήθεια στην επούλωση των πληγών.

Ανακουφίζει από δυσπεψία και καύση στο στομάχι. Είναι τονωτικό και συμβάλει στην διάθεση.

Από τους βλαστούς του δενδρολίβανου εξάγεται αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιούμε σε αρωματοποιία και σαπωνοποιία.

Τα φύλλα του και οι βλαστοί του παίζουν ηγετικό ρόλο στην μαγειρική. Τα χρησιμοποιούμε για να δώσουμε αρωματική πινελιά σε πολλά φαγητά όπως Ψάρι,αρνί,χοιρινό και πολλά άλλα. Φυσικά η ζαχαροπλαστική δεν γλύτωσε απ’αυτό το θαύμα της φύσης αφού είναι χρήσιμο κυρίως στα γλύκα του κουταλιού.

Όπως σας είπα και στην αρχή,τι να πεις και τι να μην πεις για το δενδρολίβανο. Πάμε να συνεχίσουμε με την καλλιέργεια του δενδρολίβανου.

Το μεσογειακό κλίμα ευνοεί την καλλιέργεια του δενδρολίβανου με την πλούσια ηλιοφάνεια και της υψηλές θερμοκρασίες. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε ποτιστικά καθώς και σε ξερικά. Έχει μεγάλες αντοχές και θα χρειαστεί το καλοκαίρι 4-5 φορές να ανοίξουμε το σύστημα άρδευσης και να το ποτίσουμε.

Κάτι ακόμα που χαρακτηρίζει το δενδρολίβανο είναι οτι μόνο τα δύο πρώτα χρόνια υπάρχει παρουσία από ζιζάνια.

Αν το χώμα δεν είναι πολύ βαρύ αργιλώδη και η στράγγιση δεν είναι ελλιπείς το δενδρολίβανο θα τα πάει περίφημα και θα έχει υγιείς αναπτυξιακές και παραγωγικές τάσεις.

Δεν θα πει όχι και σε υψόμετρο μέχρι 500-600 μέτρα με ιδανικό ph 5.5 – 7.5.

Στο επόμενο στάδιο θα φροντίσουμε να οργώσουμε το χωράφι και πρίν την φύτευση να ρίξουμε κοπριά.

Τα έρριζα μοσχεύματα φυτεύονται στον χωράφι Οκτωβρίο η Νοεμβρίο η μεταγενέστερα Φεβρουάριο η Μαρτίο. Η άνοιξη είναι κατάλληλη για φύτευση ώριμου ξύλου. Την άνοιξη επίσης φυτεύουμε και παραφυάδες.

Αν η τοποθεσία της καλλιέργειας είναι ξερή,τότε θα αφήσουμε 1 μέτρο μεταξύ των γραμμών ενώ σε κάθε γραμμή τα φυτά έχουν απόσταση 70-90 εκατοστά. Σήμερα λίγοι είναι αυτή που κάνουν την διαδικασία της φύτευσης με τα χέρια αφού η παρεμβολή της τεχνολογίας έχει φέρει την μηχανική φύτευση σε κυρίαρχη θέση.

Για την ανάπτυξη του θα χρειαστεί άζωτο, φώσφορο μαγνήσιο και κάλιο.

Η συγκομιδή του δενδρολίβανου γίνεται αφότου έρθει σε πλήρη άνθηση λίγο πρίν το τέλος Μαΐου. Θα χρειαστούν 4 χρόνια για να φτάσει η καλλιέργεια στο 100% απόδοσης.

Η απόδοση στο ένα στρέμμα θα κυμανθεί σε 250-300 κιλά σε ξηρά φύλλα,σε αντίθεση με το χλωρό που φτάνει τα 1300-1800 κιλά.

Για περίπου 15 χρόνια η παραγωγή της καλλιέργειας θα αποφέρει έργο και οικονομική ζωή του φυτού θα ακμάζει.

Στα τέλει του χειμώνα θα κλέψουμε με σκοπό να αφαιρέσουμε ξερούς και αδύναμους βλαστούς καθώς περιορίζουμε την ανάπτυξη του φυτού στην κορυφή.

Περίπου κάθε 5 χρόνια έχει ανάγκη από κλάδεμα ανανέωσης περίπου 20 εκατοστά από το έδαφος και έτσι επιτυγχάνουμε ανανέωση στους ξυλώδεις βλαστούς.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι η λατινική ονομασία του δενδρολίβανου ”Rosmarinus” είναι σύνθετη λέξη από το Ros που μεταφράζεται Δροσιά και Marinous που σημαίνει θαλασσινός. Αυτή η σύνθεση μας φέρνει στην εξήγηση που θέλει το δενδρολίβανο να μπορεί να αναπτυχθεί ακόμα και σε παραθαλάσσιο περιβάλλον.

Η πιθανότητες να εκτεθεί σε κάποια ριζική ασθένεια μεγαλώνει σε περιβάλλον με ελλειπή αερισμό και υψηλή υγρασία. Για την προστασία του είναι καλό να κάνουμε ψεκασμό με οικολογικό διάλυμα θειαφιού η διάλυμα μαγειρικής σόδας. Για τους ιπτάμενους εχθρούς,τα έντομα σκαθάρι,αυλευρώδη,μέλιγκρας κάνουμε ένα μείγμα τριμμένου πράσινου σαπουνιού 25 γραμμάρια και 6ml οινόπνευμα σε ένα λίτρο νερό. Εναλλακτικά προμηθευτείτε από κάποιο γεωπονικό κατάστημα κάποιο σκεύασμα.

Το δενδρολίβανο θεωρείται από πολλούς το ελιξίριο της νεότητας όπως και έχει πολλές θετικές ιδιότητες αλλά σε υπερβολική κατανάλωση η χρήση μπορεί να διαταράξει την λειτουργεία της υγείας μας.

Στα νοσοκομεία παλιά έκαιγαν δενδρολίβανο για να γίνει απολύμανση του αέρα και με την καρβουνόσκονη θεραπεύαν ασθένειες των δοντιών.

                                  Φώτης Κονδύλης